بازاندیشی قدرت به‌مثابه همکاری

قاهره — در میزگردی که جامعهٔ جهانیِ بهائی (BIC) به‌تازگی برگزار کرد، این موضوع بررسی شد که برای حرکت به‌سوی برابریِ واقعیِ زنان و مردان، اجتماع باید از برداشت‌های سلطه‌محورِ قدرت فراتر رود.

این گفت‌وگو در روزِ زنانِ در قارهٔ آفریقا، به ابتکارِ دفترهای جامعهٔ جهانیِ بهائی در آدیس‌آبابا و قاهره و با همکاریِ مجمعِ گفت‌وگوی بین‌ادیانِ اتحادیهٔ آفریقا برگزار شد.

این نشست با حضور حدود ۴۰ شرکت‌کننده از ۱۳ کشور عضو اتحادیهٔ آفریقا، از جمله نمایندگان هیئت‌های دیپلماتیک، سازمان‌های مدنی، جوامع دینی و مؤسسات دانشگاهی برگزار شد. حاضران بررسی کردند که چگونه برداشت تازه‌ای از قدرت می‌تواند به توان‌افزایی زنان یاری رساند و هماهنگی اجتماعی را تقویت کند.

سخنرانان به تداومِ چالش‌های عمیقِ فرهنگی و ساختاری—از خشونتِ مبتنی بر جنسیت تا محروم‌کردنِ زنان از مشارکت در تصمیم‌گیری—اشاره کردند. آنان همچنین تجربه‌هایی را مطرح کردند که نشان می‌دهند برداشت‌های تازه از قدرت، بر پایهٔ همکاری، حمایتِ متقابل و رهبریِ اخلاقی، می‌تواند روابط را در همهٔ سطوحِ اجتماع دگرگون کند.

حاتم الهادی، از دفتر جامعهٔ جهانیِ بهائی در قاهره، گفت: «قدرت را نباید منبعی محدود دانست که گروهی به بهای محرومیتِ گروهِ دیگر در اختیار دارد؛ بلکه قدرت توانمندیِ جمعیِ نهفته در همهٔ انسان‌هاست که از طریق خدمت، تشویق و همکاری نمایان می‌شود.»

الهادی افزود:«اجتماعی عادلانه و شکوفا زمانی شکل می‌گیرد که افراد، جوامع و مؤسسات یکدیگر را حمایت و توانمند کنند.»

بتل ترفه گبره‌مدهین (Bethel Terefe Gebremedhin)، کارشناس ارشد مسائل جنسیتی در دفتر منطقه‌ای سازمان خواربار و کشاورزیِ ملل متحد (فائو) در آفریقا، افزود: «جلوه‌های مثبتِ قدرت عبارت‌اند از «قدرتِ درونی»، که به احساسِ ارزشمندی و اعتمادبه‌نفسِ فرد مربوط است؛ «قدرت برای »، یعنی توانِ تصمیم‌گیری و اقدام؛ و «قدرت با »، که از راهِ همکاری، نیرویِ جمعی پدید می‌آورد.»

این گفت‌وگو نشان داد که چارچوب‌های منطقه‌ای—از جمله راهبردِ جنسیتیِ اتحادیهٔ آفریقا و دستورکارِ ۲۰۶۳ِ این اتحادیه—بر حکمرانیِ مشارکتی و رهبریِ مشترک تأکید دارند. با این‌حال، شرکت‌کنندگان تصریح کردند که اصلاحاتِ قانونی به‌تنهایی کافی نیستند و بدونِ تحولِ فرهنگی به نتیجهٔ مطلوب نمی‌رسند.

در این میزگرد، تجربه‌های میدانیِ بسیاری به‌اشتراک گذاشته شد. این نمونه‌های عملی نشان دادند که بازتعریفِ قدرت چگونه به تغییراتِ مثبتِ فرهنگی می‌انجامد.

گریس موامبا (Grace Mwamba)، از اعضای جامعهٔ بهائیِ زامبیا، توضیح داد: «به‌مرورِ زمان، دغدغه‌های جامعهٔ ما از امورِ روزمره به پرسش‌های عمیق‌تری دربارهٔ چگونگیِ بهبودِ محیطِ زندگی و تحکیمِ خانواده‌ها تغییر یافت.» او افزود که پروژه‌هایِ آموزش اخلاقی و معنویِ الهام‌گرفته از اصولِ بهائی، به زنان و مردان به‌یکسان کمک کرده است تا حسّ عاملیت عمیق‌تری به دست آورند.

موامبا ادامه داد: «تغییر در نحوهٔ مشارکتِ این زنان در ارتقای رفاهِ جامعهٔ خود بر هنجارهای فرهنگیِ رایج هم اثر گذاشته است؛ هنجارهایی که القا می‌کنند زنان نه توانِ پشتیبانیِ مالی از فرزندان و خانواده را دارند و نه می‌توانند نقشی معنادار در جامعهٔ خود ایفا کنند.»

سلیمان بلای (Solomon Belay)، نمایندۀ دفتر جامعۀ جهانی بهائی در آدیس‌آبابا، پس از این گردهم‌آیی اظهار داشت که گفتگوها دربارهٔ توان‌افزاییِ زنان باید از صرفِ حمایت‌گری فراتر رود و به عرصۀ فرهنگ برسد. او افزود: «خانواده جایی است که نخستین اندیشه‌های ما دربارۀ عدالت و برابری شکل می‌گیرد. اگر در خانواده، قدرت به‌عنوان همکاری و مسئولیتِ مشترک بازتعریف شود، این امر به شکل‌گیریِ ساختارهای اجتماع نیز یاری خواهد رساند.»

شِمونا مونیلال (Shemona Moonilal) از دفتر آدیس‌آبابا بر ضرورتِ روشن‌ساختنِ پیش‌فرض‌ها تأکید کرد و گفت: «زنان در بسیاری موارد تنها به‌عنوان دریافت‌کننده تلقی می‌شوند، نه به‌مثابۀ نقش‌آفرینانِ برابرِ تغییر.»

«بازتعریفِ قدرت به معنای ایجاد فضاهایی است که در آن زنان و مردان نه در رقابت، بلکه در وحدت با یکدیگر همکاری کنند و در پیشرفتِ آفریقا سهیم باشند.»

این گردهم‌آیی بخشی از مشارکتِ پیوستهٔ جامعهٔ جهانی بهائی در گفتمانِ برابریِ زنان و مردان بود و قرار است دفاتر در آینده نشست‌های دیگری برای بررسیِ بیشترِ این موضوع برگزار کنند.