آکرا، غنا — در کلاس درس، دختری مقابل همکلاسی‌های خود ایستاده و با صدای بلند از روی کتابچه‌ای کم‌حجم که حاوی داستان‌هایی دربارهٔ صداقت و مهربانی است، روخوانی می‌کند. چهرهٔ او از اعتمادبه‌نفس تازه‌ای که پیدا کرده می‌درخشد. چند ماه پیش حتی موقع خواندن حروف الفبا مکث می‌کرد؛ اما اکنون صدای محکم او باعث لبخند همکلاسی‌هایی شده است که مشتاقانه خط‌به‌خط داستان را دنبال می‌کنند. دستاورد او نه فقط نمایانگر نقطهٔ عطفی شخصی بلکه نشانی ظریف است از این که وقتی یادگیری با هدف اخلاقی همراه شود، خانواده‌ها و محله‌های بسیاری می‌توانند متحول شوند.
صحنه‌هایی از این دست، هر روزه در بسیاری از کلاس‌های بنیاد توسعهٔ انسانی اولینگا، یک برنامهٔ آموزشی الهام‌گرفته از آئین بهائی، اتفاق می‌افتد. این بنیاد به فعالیت و همکاری با مدارس در برنامه‌های سوادآموزی‌شان پرداخته و طی ۲۵ سال گذشته به بیش از ۴۰۰ هزار دانش‌آموز و ۴۵ هزار معلم در ۲۵۰ جامعۀ روستایی در کشور غنا خدمات ارائه داده است.
لئونارد نوبواسا (Leonard Nubuasah)، هماهنگ‌کنندهٔ ملی بنیاد اولینگا در گفتگویی با سرویس خبری یادآور شد: «در میانهٔ دهه ۱۹۹۰، هنگامی که فعالیت‌های جامعه‌سازی بهائی موجب گفتگوی نزدیک و مطالعه میان همسایه‌هایی از سنین مختلف شد، مشخص گردید که بسیاری از افراد هنوز نمی‌توانند به راحتی روخوانی کنند.»
مربیان محلی با درک این که سواد محدود می‌تواند مانعی در مسیر رشد فردی و تلاش‌های جمعی باشد، تصمیم گرفتند تا با تمام توان به رفع این کمبود بپردازند. آقای نوبواسا توضیح می‌دهد: «آموزه‌های بهائی آموزش کودکان را یکی از شایسته‌ترین کارها توصیف می‌کند. گروهی از افراد با الهام از این دیدگاه، به پا خاستند تا به مسئلهٔ بی‌سوادی رسیدگی کنند.»
از آن موقع تا حال، ترکیب آموزش خواندن با پرورش خصوصیات اخلاقی و معنوی در سطح گسترده‌تری مورد توجه قرار گرفته است . در سال ۲۰۲۴، بنیاد اولینگا جایزهٔ «تغییر الهامبخش در سوادآموزی» از جوایز بشردوستانۀ غنا را دریافت کرد. مسئولان این جایزه را متعلق به معلمان و خانواده‌های بسیاری می‌دانند که این برنامه را جزئی از زندگی خود کرده‌اند.
لزلی کیسلی-هِیفورد (Leslie Casely-Hayford)، مدیر بنیاد اولینگا می‌گوید: «آموزش نه تنها برای پیشرفت فردی لازم است، بلکه برای توانمندی اجتماع در رسیدن به رفاه نیز حیاتی است.»
خانم دکتر کیسلی-هیفورد به بیان حضرت بهاءالله اشاره می‌کند که می‌فرمایند علم همچون بالی برای زندگی انسان است. او افزود: «اجتماعی که به بی‌سوادی رسیدگی نکند، انرژی خلاق خود را تقلیل داده و توانایی خود برای مقابله با دیگر چالش‌ها، از رعایت برابری زن و مرد، تا بهبود امنیت غذایی و تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی را تضعیف می‌کند.»
پیوند درس‌ها با اصول اخلاقی
فعالیت‌های سوادآموزی این بنیاد، مشابه بسیاری از سازمان‌های الهام‌گرفته از آئین بهائی، به دنبال پیوند دادن توسعۀ مهارت‌های فنی با هدف اخلاقی است.
درس‌ها حول یک اصل مانند تواضع، صداقت و عدالت سازمان‌دهی می‌شوند و از دانش‌آموزان دعوت می‌کنند تا در مورد نحوۀ به کارگیری این اصول در انتخاب‌هایشان در خانه، مدرسه یا جامعۀ بزرگتر بیندیشند.
سپس معلمان به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا درک مطالب را به مشورت، تأمل و اقدامات خدماتی کوچک تبدیل کنند.
برنامه‌های بنیاد به‌طور ویژه بر پیشرفت زنان تأکید دارد. یکی از تسهیلگران این سازمان توضیح می‌دهد: «از مدیران مدارس و معلمان دعوت می‌کنیم تا عملکرد خود را بررسی کنند و مطمئن شوند روال کلاس‌ها به گونه‌ای است که هر کودک، چه دختر و چه پسر را عمیقا در درس مشارکت می‌دهد.»
نتایج چشمگیر است. آقای نوبواسا گفت: «وقتی دختربچه‌ای که پیش‌تر ساکت بود شروع به خواندن با صدای بلند می‌کند، اعتمادبه‌نفس او کل کلاس را تحت تأثیر قرار می‌دهد.» کارکنان بنیاد می‌گویند این اعتمادبه‌نفس فراتر از کلاس درس نیز مشاهده می‌شود: دختران دربارهٔ بهبود بهداشت و سلامت کسب دانش کرده و دانسته‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک میگذارند، و با آگاهی برای آینده‌شان تصمیم‌گیری می‌کنند. این تغییرات زمانی که در آینده مادر شوند بر سلامت خانواده، از جمله کاهش مرگ و میر نوزادان تأثیر می‌گذارد.
دکتر کیسلی-هیفورد افزود: «سواد، افق‌های فکری جوانان را گسترش می‌دهد. دختری که توانایی خواندن دارد، غالباً خود را به عنوان فردی مفید برای جامعه‌اش تصور می‌کند. این درک روشن‌تر از هویت و هدف یکی از مؤثرترین عوامل محافظت در برابر فشارهایی مانند بارداری زودهنگام است.»
تقویت بنیان‌های رفاه
در عرض نُه ماه پس از شروع این برنامه در یک مدرسه، نسبت دانش‌آموزانی که به راحتی می‌توانند روخوانی کنند، معمولاً از حدود یک‌چهارم به بیش از نصف افزایش می‌یابد.
دکتر کیسلی-هیفورد توضیح می‌دهد: «وقتی والدین روخوانی دختران یا پسرانشان را می‌بینند، امیدشان زنده می‌شود.»
او گفت: «خانواده‌هایی که ممکن بود قبل از شروع دورهٔ متوسطه حمایت خود را از تحصیل فرزندانشان کاهش داده باشند حالا مشوق آن‌هاشده‌اند، و جامعۀ آن‌ها نیز این ترقی را احساس می‌کند.»
آقای نوبواسا دربارۀ مسیری که دانش‌آموزان، معلمان و جوامع طی می‌کنند گفت: «سواد یک دروازه است، اما مهم‌تر چیزی است که کودکان از این دروازه با خود به همراه می‌آورند یعنی توانایی مشورت، خدمت، و ایجاد وحدت هر کجا که بروند.»
