انتشار کتاب اقدس به زبان سبوانو
مانیل, فیلیپین — آقای گیل تابوکانون (Gil Tabucanon) کودکی خود را به یاد میآورد که کنار مادربزرگش مینشست و به او که انجیل را به زبان سبوانو، زبان مادریشان میخواند گوش میداد.
دکتر تابوکانون، در توصیف زبان مادریاش که زبان ۲۰ میلیون نفر در مناطق مرکزی فیلیپین است میگوید: «من عاشق موسیقی کلام انجیل در زبان سبوانو بودم که از زمان کودکی در وجودم نقش بسته بود. آهنگ کلام در درونم وجود داشت. میخواستم همین کار را برای کتاب اقدس انجام دهم.»
با گذشت بیش از یک دهه تلاش، دکتر تابوکانون ترجمه کتاب اقدس، مقدسترین کتاب آئین بهائی را به اتمام رساند. این ترجمه که ماه گذشته توسط انتشارات بهائی فیلیپین منتشر شد کتاب احکام حضرت بهاءالله را برای تمامی مردم یک قوم قابل دسترسی میسازد. حضرت بهاءالله در حدود سال ۱۸۷۳ در حالی که هنوز در شهر عکا زندانی بودند کتاب اقدس را مرقوم داشتند. کتاب اقدس در سال ۲۰۰۳ به زبان تاگالوگ، متداولترین زبان فیلیپین ترجمه شده بود.
آدور نیومن (Adore Newman) منشی محفل ملی فیلیپین میگوید: «خواندن و شنیدن کلام الهی به زبان مادری تارهایی از وجود انسان را به ارتعاش در میآورد که تنها در آن زبان قابل دسترس هستند. یکی دیگر از موهبتهای یک ترجمه زیبا این است که میتوان در چنین سطحی از خلوص و صمیمیت قلب با مظهر ظهور الهی ارتباط برقرار کرد.»
بیتالعدل اعظم در مقدمه کتاب اقدس مینویسند: «کتاب مستطاب اقدس در ميان بيش از صد مجلّد از آثار مبارکه حضرت بهاءالله حائز اهمیتی بینظير است. دعوی مهيمن و عظيم حضرت بهاءالله تجديد بنای عالم است و کتاب اقدس منشور مدنیتی است عالمگیر که تأسيسش هدف غائی ظهور آن حضرت محسوب.»
با وجود اینکه آثار حضرت بهاءالله هم به زبان عربی هم به زبان فارسی نازل شده، ایشان در آثاری که نیاز به معانی دقیق لغات برای تشریح اصول و احکام بود از زبان عربی استفاده کردند. حضرت بهاءالله در کتاب اقدس، نثری زیبا و روان به کار بردهاند که حاوی عناصر زبان شعر همچون وزن، استعاره و نماد است. حضرت شوقی افندی حدود یک سوم کتاب اقدس را به زبان انگلیسی ترجمه نموده و الگویی برای انتشار نهایی آن به زبان انگلیسی ارائه دادند. بیتالعدل اعظم توضیح میدهند که ترجمۀ قسمتهای باقی ماندۀ این اثر «حتّی المقدور با رعايت اين موازين سهگانه ترجمه گردد، يعنی صحت معنی، زيبائی کلام و مطابقت با اسلوب ترجمه حضرت وليّ امرالله.»
کتاب اقدس منشور مدنیتی است عالمگیر که تأسيسش هدف غائی ظهور آن حضرت محسوب.
—بیت العدل اعظم
در سال ۱۹۹۲، اولین ترجمۀ رسمی کتاب اقدس به زبان انگلیسی منتشر شد. کمی پس از آن آقای سهیل بشرویی در کتاب خود با عنوان «سبک کتاب اقدس: جنبههایی از وجود متعالی» توضیح داده است: «اکنون وظیفۀ مترجمان کشورهای مختلف دنیا است که کتاب اقدس را به زبان مادری خود ترجمه کرده و اساس ترجمۀ خود را بر ترجمۀ رسمی انگلیسی بگذارند اما در صورت نیاز به نسخۀ زبان اصلی اثر مراجعه کنند. دشواریهای خاصی که مترجمان انگلیسی با آن مواجه شدند احتمالاً برای مترجمان دیگر نیز چالشهایی را ایجاد خواهد کرد. وظیفه دشوار آنان انتقال خصائص منحصر به فرد این کتاب به زبانی خارجی است، کتابی که نه تنها شیوه زندگی جدیدی را برای فرد و اجتماع ترسیم میکند بلکه ایجاد آیندهای در"کمال محبّت و بردباری" در سرتاسر جهان را نوید میدهد.»
دکتر تابوکانون در دوران جوانی تعالیم حضرت بهاءالله را پذیرفت. او که حرفهاش وکالت است کار ترجمۀ آثار مقدسۀ بهائی به زبان سبوانو را ابتدا با ترجمۀ کتاب کوچکی از دعا و مناجات، سپس ترجمۀ کتاب کلمات مکنونه، اثر گرانقدر حضرت بهاءالله در زمینۀ اخلاقیات را آغاز کرد. در سال ۱۹۹۹ مجموعهای حاوی دعا و مناجات و آثار بهائی را برای استفاده در ضیافت نوزده روزه ترجمه کرد. ترجمۀ کتاب اقدس را بعد از سه بار تلاش در سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ که هر بار ترجمه را از ابتدا شروع کرده بود کامل کرد.
دکتر تابوکانون در ترجمه از زبان انگلیسی، حفظ ماهیت آهنگین و نامآوایی (onomatopoeic) زبان سبوانو را چالش برانگیز یافت. او توضیح میدهد: «ترجمه تنها برگردان لغت به لغت انگلیسی به سبوانو نیست. باید هم به زبان اصلی وفادار ماند و هم متنی در زبان بومی خوشآهنگ تولید کرد. من این را در دوران کودکی از مادربزرگم آموختم.»