دین؛ الهام‌بخش همکاری

آستانه، قزاقستان — در روزهای اخیر، بیش از ۱۰۰ رهبر دینی از ۶۰ کشور در آستانه گرد آمدند تا در هشتمین کنگرهٔ رهبران ادیان سنتی و جهانی بررسی کنند که جوامع دینی چگونه می‌توانند نیروی مؤثرتری برای همکاری در رویارویی با مسائل جهانی، از تغییرات اقلیمی و اختلال‌های فناورانه تا چندپارگی اجتماعی، باشند.

دیوید راتستین (David Rutstein)، دبیرکل جامعهٔ جهانی بهائی، در جلسهٔ عمومی گفت که همکاری معنادار به روحیه‌ای بستگی دارد که با آن سخن می‌گوییم و گوش می‌دهیم.

او افزود: «نگاه بهائی به گفت‌وگوی دینی، رویکردی امیدبخش و عملی است که بر اصل مشورت استوار است.» سپس بیان حضرت بهاءالله را نقل کرد که می‌فرمایند: «مقصود اصلاحِ عالم و راحتِ اُمَم بوده؛ این اصلاح و راحت ظاهر نشود مگر به اتّحاد و اتّفاق، و آن حاصل نشود مگر به نصایحِ قلمِ اعلی.»

با تکیه بر تجربهٔ جامعهٔ بهائی، دکتر راتستین به برخی از ویژگی‌های مشورت اشاره کرد که می‌تواند گفت‌وگوی دینی را تقویت کند: جست‌وجوی خالصانهٔ حقیقت به‌جای اصرار بر عقیدهٔ خود؛ احترام عمیق به شأن و منزلت هر فرد؛ گوش‌سپردن با صبر و همدلی؛ وارستگی از نظر خود پس از طرح آن؛ و سخن گفتن بی‌آن‌که برنجانیم و شنیدنِ سخنِ دیگران بی‌آن‌که برنجیم.

او افزود: «مشورت با جست‌وجوی خالصانهٔ حقیقت آغاز می‌شود؛ نه مجادله است و نه رقابت میان آرا، بلکه کاوشی جمعی است.»

در این کنگره، «مجمع رهبران جوان دینی» با موضوع «جوانان و همزیستی مسالمت‌آمیز» برگزار شد.

آلینور سابیت (Alinur Sabit)، منشی محفل روحانی ملّی بهائیان قزاقستان و از شرکت‌کنندگان این مجمع، پرسش‌هایی از این دست مطرح کرد که جوانان چگونه می‌توانند روحیهٔ همکاری را بیش از رقابت تقویت کنند و رهبران دینی چگونه می‌توانند اطمینان یابند که دختران به‌طور برابر به آموزش دسترسی داشته باشند.

آًقای سابیت در گفت‌وگو با سرویس خبری جامعهٔ بهائی به بررسی تقابل میان همکاری و رقابت پرداخت و گفت: «ما عادت کرده‌ایم رقابت را بخشی طبیعی و حتی ضروری از پیشرفت بدانیم. اما رقابت تا چه اندازه موجب همکاری حقیقی می‌شود؟ تا چه حد ما را تشویق می‌کند که دانش خود را سخاوتمندانه به اشتراک بگذاریم و برای حمایت از هم‌نوعان خود تلاش کنیم تا همگان به رفاه دست یابند؟»

او تأکید کرد که همکاری فقط ضرورتی منطقی برای مواجهه با چالش‌های امروز نیست، بلکه حقیقتی عمیق‌تر را دربارهٔ سرشت انسان منعکس می‌کند.

فراتر از جلسات رسمی، دفتر روابط عمومی بهائیان قزاقستان میزبان دو گردهمایی بود که طی آن‌ها از شرکت‌کنندگان دعوت شد در کارگاه‌های خلاقانه شرکت کنند؛ از جمله خلقِ اثری مشارکتی در زمینهٔ نمدمالی با الهام از مفهوم «برگ‌های یک درخت»، مضمونی که هم در فرهنگ قزاق و هم در آموزه‌های بهائی ریشه دارد.

لیازت یانگالییِوا (Lyazzat Yangaliyeva)، از دفتر روابط عمومی و نمایندهٔ جامعهٔ بهائی در کنگره، در جمع‌بندی این رویداد توضیح داد که اهمیت کنگره صرفاً به افرادی که در آن حضور دارند نیست، بلکه به این است که روحِ آن چگونه در گفت‌وگوهای جاریِ ملّی تداوم می‌یابد.

او در گفت‌وگو با سرویس خبری جامعهٔ بهائی گفت: «قزاقستان فضایی فراهم کرده است که در آن، دین نه به عرصهٔ باورهایِ شخصی محدود می‌شود و نه به ابزاری برای ایجادِ تفرقه تبدیل می‌شود؛ بلکه از آن دعوت می‌شود تا بینش‌هایی عملی برای رویارویی با مسائلِ جمعی ارائه دهد.»

«دفترِ ما در حال آموختن این است که چگونه دایرهٔ مشارکت را گسترده‌تر کند و دانشگاهیان، رهبرانِ جامعه و جوانان را به گفت‌وگوهایِ صریح و مشورتی دربارهٔ مسائلِ روز وارد کند. آنچه اهمیت دارد این است که عادت‌هایی برای شنیدن و جست‌وجویِ مشترک ایجاد کنیم که به دین کمک کند در مسیرِ خیرِ همگانی گام بردارد.»