پوتسدام (POTSDAM), آلمان — صبح یک روز شنبه، جمعیتی ۸۰ نفره متشکل از والدین، دوستان و همسایگان، در سینمایی کوچک در آلمان گرد هم آمدند تا فیلم کوتاه ساخته‌شده توسط گروهی از جوانان را تماشا کنند و دربارهٔ موضوعی که امروزه عمیقاً با زندگی جوانان ارتباط دارد،‌ یعنی تاثیر شبکه‌‌های اجتماعی بر دوستی‌های واقعی بحث و گفت‌وگو کنند.

سوفی عبدالکریم-هورستر(Sophie Abdulkarim-Hoerster)، تسهیلگر گروه، در گفت‌وگویی با سرویس خبری جامعهٔ بهائی گفت: «جوانان عمیقاً از تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر روابط خود آگاه شده بودند. آن‌ها تصمیم گرفتند این موضوع را در فیلمی مورد بررسی قرار دهند تا به جوانان دیگر کمک کنند که تفاوت بین دوستی‌های واقعی و ارتباطات آنلاین را تشخیص دهند.»

این جوانان تصمیم گرفتند به جای گفت‌و‌گوی صرف دربارهٔ نگرانی‌هایشان در مورد شبکه‌های اجتماعی از طریق ابزاری هنری این سوال‌ها را کاوش کنند. این انتخاب به آن‌ها امکان داد تا بینش‌های خود را از طریق قصه‌گویی تصویری ابراز کنند به گونه‌ای که بتواند تاثیر عمیقی بر همسالان‌شان بگذارد.

چندین نفر از شرکت‌کنندگان در این گروه دیدگاه‌‌های خود را با سرویس خبری در میان گذاشتند. یکی از آن‌ها گفت: «از طریق پروژهٔ فیلم‌‌سازی‌مان، متوجه شدم که وقتی مدام از تلفن‌هایمان استفاده می‌کنیم، فرصت‌های موجود برای مشارکت حقیقی در زندگی را از دست می‌دهیم و از تجربه‌های معنادار و ایجاد ارتباط واقعی با دیگران محروم می‌شویم.»

این پروژهٔ فیلم‌سازی حاصل گفت‌وگوهای گروهی از جوانان بود که در برنامه‌های آموزشی اخلاقی بهائی شرکت داشتند، برنامه‌هایی که توانمندی جوانان را برای بررسی نیروهای اجتماعی در پرتو اصول اخلاقی و معنوی توسعه می‌دهند. شرکت‌کنندگان با بررسی اصولی مانند شرافت نوع بشر، برابری زن و مرد و عدالت، قابلیت‌های خود را برای خدمت به جوامع‌شان پرورش می‌دهند. این گروه با همکاری یک سازمان محلی رسانه‌ای که در زمینه‌ٔ جوانان فعالیت می‌کند توانست ایده‌های خود را به فیلم کوتاه تأثیرگذاری تبدیل کند.

سوفی توضیح داد که گروه در این فرآیندِ رشد معنوی و اخلاقی یاد گرفته است که به جای کنار گذاشتن فناوری یا پذیرش کورکورانه‌اش، با آن برخورد سنجیده‌ای داشته باشد. او گفت: «شرکت‌کنندگان در حال یادگیری در این باره هستند که چگونه ضمن بکارگیری فناوری‌های دیجیتال در جهت اهدافی که با آرمان‌های والای آن‌ها برای رشد فردی و بهروزی جامعه همسو باشد می‌توان روابط معنادار ساخت.»

بررسی زندگی دیجیتال از دریچهٔ معنویات

سوفی با تأمل بر اصل بهائی هماهنگی علم و دین تأکید کرد که زمانی که فناوری بر اساس اصول معنوی پیش رود و با آرمان‌های والای بشر همسو شود می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای پیشرفت تمدن عمل کند.

سوفی گفت: «فناوری و رسانه‌های دیجیتال می‌توانند توسعهٔ معنوی و مادی بشریت را منحرف یا آن را تقویت کنند. آن‌ها می‌توانند توجه ما را به امور بی‌اهمیت معطوف کرده و این مسائل را جذاب جلوه دهند، اما استفادهٔ آگاهانه از فناوری‌ها همچنین می‌تواند تلاش‌ها برای خدمت به اجتماع را تقویت و حمایت کند.»

در پی تأمل جوانان بر رابطهٔ خود با فناوری، سوفی شاهد افزایش آگاهی آن‌ها نسبت به ارزش‌های جذاب و نهفته‌ در این ابزار‌ها شد. او گفت :«جوانان متوجه شده‌اند که نحوهٔ استفادهٔ آن‌ها از تلفن‌هایشان‌ ‌ناسالم است اما همچنان مقاومت در مقابل جذابیت برایشان دشوار است.»

او توضیح داد که این دشواری نشان‌دهندهٔ چالشی بزرگ‌تر است که بسیاری از مردم امروزه با آن مواجه‌اند؛ اینکه چگونه می‌توانیم با فناوری به گونه‌ای تعامل داشته باشیم که به جای تضعیف سلامت انسان به تقویت آن کمک کند.

این پروژه، اهمیت اعتدال و آگاهی در استفاده از فناوری را برای شرکت‌کنندگان مشخص‌تر کرد. برای مثال، در گردهمایی‌های منظم گروه‌ جوانان، آن‌ها اغلب ترجیح می‌دهند تلفن‌های خود را کنار بگذارند تا بتوانند به طور کامل در کنار یکدیگر حضور داشته باشند.

تقویت پیوندهای قوی ارتباط

سوفی خاطرنشان کرد در حالی که جوانان به طور طبیعی به دنبال احساس تعلق هستند، مدیریت روابط در رسانه‌های آنلاین چالش‌های منحصر‌به‌فردی به همراه دارد.

او گفت: «بسیاری از جوانان از طریق شبکه‌های اجتماعی با گروه بزرگی از همسالان خود در ارتباط نزدیک هستند. این وضعیت به تعاملات زیاد اما با کیفیت پایین منجر می‌شود.»

این واقعیت باعث شد گروه به این فکر بیفتد که دربارهٔ دوستی‌های واقعی تحقیق کند.

این فیلم تجربهٔ جوانانی را به تصویر می‌کشد که در شبکه‌های اجتماعی غرق شده‌اند و سپس لذت دوستی را در تعاملات معناداری کشف می‌کنند که هنگام دور هم جمع شدن با هدف مشترک خدمت به جامعه‌شان شکل می‌گیرد.

یکی دیگر از شرکت‌کنندگان گفت: «من در گروه جوانان یاد گرفتم که بین دوستان واقعی و افرادی که تأثیر منفی بر من می‌گذارند تمايز قائل شوم. ما از طریق مطالعهٔ مشترک و خدمت به جامعه‌مان علایق و انگیزه‌های مشترک پیدا می‌‌کنیم. دوستی‌های واقعی این طور شکل می‌گیرند.»

جوان دیگری گفت: «تلفن‌ها و شبکه‌های اجتماعی اغلب به ما این احساس را می‌دهند که شاد هستیم و دوستان زیادی داریم، اما این احساس واقعی نیست. هیچ چیز نمی‌تواند جای دوستان واقعی را در زندگی پر کند. ما در گروهمان یاد می‌گیریم که دوستی واقعی به چه معناست و چه چیزی در زندگی واقعاً باعث شادی ما می‌شود.»

کاوش خلاقانهٔ جوانان در این موضوعات منجر به شکل‌گیری بینش‌های عمیقی در مورد ارتباط واقعی شده است. یکی از جوانان گفت: «وقتی برای مطالعه و خدمت کنار هم جمع می‌شویم، افکار و انگیزه‌های مشترک پیدا می‌‌کنیم. این‌گونه است که دوستی‌های واقعی در گروهمان شکل می‌گیرد.» جوانان همچنین خود را برای مقابله با فشارهای اجتماعی آماده‌تر می‌بینند. یکی دیگر از جوانان گفت: «ما یاد گرفته‌ایم که دربارهٔ پیام‌های آنلاین منتقدانه فکر کنیم. متوجه شده‌ایم که دوستی واقعی در پیروی از مُد یا داشتن قیافه‌ٔ ظاهری خاصی نیست، بلکه در حمایت از رشد یکدیگر و همکاری برای خدمت به جامعه‌مان است.»