لابرانزا (LABRANZA), شیلی — رادیو بهائی لابرانزا، شیلی، در میان جوامعی غنی از میراث «ماپوچه» (Mapuche)، سفری شگفت‌انگیز را برای پیوند گذشته و حال، از طریق قدرت صدا آغاز کرده‌ است. راه‌اندازی اخیر پروژه آرشیو ملی توسط این ایستگاه رادیوئی، صداهای ضبط شده چندین دهه را به گنجینه‌ای زنده تبدیل کرده که بازتاب‌دهنده روح جامعه ماپوچه است.

نبیل رودریگز (Nabil Rodríguez)، هماهنگ‌کننده این پروژه گفت:«هدف از این آرشیو چیزی فراتر از حفظ و نگهداری (از صداها) است. این اقدام، با هدف الهام بخشیدن به نسل‌های کنونی و آینده، دانش نیاکان را در هماهنگی با اصول معنوی موجود در تعالیم بهائی قرار می‌دهد.»

این آرشیو با عنوان «میراث شفاهی والماپو» (Wallmapu): شناسایی، فهرست‌برداری و حافظه آرشیو صدای ماپوچه در رادیو بهائی» با همکاری سرویس ملی میراث فرهنگی دولت شیلی ایجاد شد.

ایجاد هماهنگی میان صداها از طریق یک هویت مشترک

در تاریخ ۱۲ نوامبر ۱۹۸۶، رادیو بهائی اولین برنامه خود را در بزرگداشت سالگرد تولد حضرت بهاءالله پخش کرد.

آقای رودریگز گفت: «این ایستگاه جهت پرداختن به آرمان‌های معنوی و مادی جوامع محلی، به‌ویژه مردم ماپوچه، از بزرگ‌ترین جمعیت‌های بومی شیلی، ایجاد شد.»

او ضمن یادآوری شروع کار ایستگاه گفت: «یک تریبون جدید پدید آمد که امکان شکوفایی این آرمان‌ها را از طریق موسیقی، داستان و گفت‌وگو فراهم می‌کرد.»

آقای رودریگز افزود که از جمله اصول زیربنایی برنامه‌های ایستگاه، وحدت در کثرت بوده‌ است. «برنامه‌ها به بررسی این موضوع می‌پرداختند که همه ما با وجود تنوع، به عنوان اعضای یک خانواده بشری دارای یک هویت مشترک هستیم.»

رادیو بهائی از همان آغاز فعالیت، برنامه‌هایی به زبان اسپانیایی و «ماپودونگون» (Mapudungun) - زبان ماپوچه - و با موضوعاتی مانند کشاورزی، بهداشت و آموزش و پرورش منتشر کرده و همزمان به بررسی این موضوع پرداخته است که چگونه اصول معنوی می‌توانند سبب غنای این موضوعات شوند. این ابتکار، به جوامع اجازه می‌دهد که تجربیات خود را به اشتراک گذارند و با در نظر گرفتن طیف وسیعی از سلایق، سبب رشد معنویت در حوزه‌های شخصی و حرفه‌ای شوند.

آقای رودریگز گفت: «محتوای برنامه‌ها توسط ساکنان جوامع محلی شکل گرفتند و در عین حال، هر جا مناسب بوده، از ایده‌های دیگر رادیوهای بهائی در سراسر جهان نیز استفاده شده است.»

او در ادامه گفت: «این رویکرد اطمینان حاصل می‌کرد که برنامه‌ها طنین‌بخش صدای جمعیت محلی بوده و با دیدگاه جهانی غنی‌ می‌شده است.»

الکس کالفوکئو (Alex Calfuqueo)، هماهنگ‌کننده رادیو بهائی و یکی از اعضای جامعه ماپوچه، بر نقش حیاتی ماپوچه در شکل دادن به این تلاش تاکید کرد. او گفت: «روح "کیووان" (keyuwün)، یا حمایت متقابل، بخشی جدایی‌ناپذیر از نحوه عملکرد ما بوده‌ است و این کار را با به اشتراک گذاشتن خرد سنتی، تهیه گزارش از رویدادهای جامعه و شرکت در بخشی از روند داستان‌گویی انجام داده است.»

آقای کالفوکئو ضمن مرتبط کردن تعامل رو به افزایش این ایستگاه با جامعه، گسترش تلاش‌های رادیو بهائی را توضیح داد. او گفت: «در ابتدا ما به مدت ۵ تا ۶ ساعت برنامه داشتیم. با وسعت بخشیدن به محتوای دوزبانه، توانستیم زمان پخش را به ۱۶ ساعت افزایش داده و به مخاطبان روستایی بیشتری از جمله کشاورزان، زنان، کودکان و کل خانواده‌ها دسترسی پیدا کنیم.»

تهیه آرشیو برای آینده

تلاش‌های متعهدانه دست‌اندرکاران رادیو بهائی در روزهای آغازین کار، زمینه را برای پروژه‌ای مهم در چندین دهه بعد، یعنی تاسیس آرشیو صدای ملی با ارزش فرهنگی چشمگیر، ایجاد کرد.

آقای کالفوکئو، میزان بزرگی آرشیو را با توضیح پایگاه جامعی از داده‌ها متشکل از حدود ۳۴۰۰ نمایه ضبط شده روشن کرد. این منابع تقریبا ۱۲۰ ساعت محتوای ضبط شده از بیان فرهنگی ارزشمند جامعه ماپوچه را شامل می‌شوند.

او افزود: «این مجموعه در نوع خود به‌عنوان یکی از گسترده‌ترین مجموعه‌هایی شناخته می‌شود که سرشار از موسیقی و برنامه‌های فرهنگی ماپوچه است.»

«این آرشیو که از سال‌ها کار متعهدانه ایجاد شده، در خدمت غنی‌سازی میراث متنوع بشری است.»

کاترین زامورا (Katherine Zamora)، موسیقی‌شناسی که به دیجیتالی کردن برنامه‌های ضبط‌ شده آنالوگ کمک کرده‌، گفت که مشارکت مستقیم جامعه ماپوچه در پروسه فهرست‌برداری، تاکیدی بر اهمیت روحیه همکاری در این اقدام است. او افزود: «به‌عنوان یک محقق، همکاری میان جامعه ماپوچه و جوامع بهائی جهت تاسیس این آرشیو را فعالیتی نوآورانه یافتم.»

همان‌طور که دکتر زامورا تاکید کرد، پروسه فهرست‌برداری نه تنها جامعه ماپوچه را درگیر کرد، بلکه عمیقا متاثر از برخی اشکال سازمان اجتماعیِ این جامعه بود. او توضیح داد: «شیوه نام‌گذاری مطالب- شامل ذکر اطلاعات فرد، خانواده و زادگاه‌ او، به‌علاوه دیگر جزئیات- منعکس کننده پنتوکون (Pentukun) ماپوچه است.»

پنتوکون یک نوع معرفی رسمی بین مردم جهت برقراری ارتباط، اشتراک‌‌گذاری دانش و حفظ پیوندهای اجتماعی است. این رویکرد در پروسه آرشیو کردن، فراتر از سازماندهی مطالب، بیان‌کننده حس عمیق تعلق و هم‌بستگی ماپوچه است.

دکتر زامورا افزود: «همکاری در ایجاد این آرشیو به پرورش یک حس مالکیت مشترک منجر شده است.» او توضیح داد که رویکرد این پروژه از روابط متداولِ «سوژه-ناظر» فراتر رفته تا مشارکتی را ایجاد کند که در آن همه به‌طور برابر در ایجاد «بزرگ‌ترین گنجینه از سنت‌های شفاهی مردم ماپوچه در شیلی» مشارکت کنند.

به گفته نکولمان نونز (Nekulmañ Núñez)، روزنامه‌نگار و آرشیودار اهل ماپوچه‌، این آرشیو نه تنها از طریق صدا دریچه‌ای منحصر به‌فرد به سوی فرهنگ ماپوچه ارائه می‌دهد، بلکه آن را با زمینه تاریخی گسترده‌تری از ادبیات مکتوب و اسناد مرتبط می‌کند.

خانم نونز توضیح می‌دهد که «هرچند از دهه ۱۶۰۰ به بعد اسناد تاریخی بسیاری وجود دارند، اما از طریق رادیو بهائی است که ما به یک بُعد زنده از میراث خود در این قرن، شامل حافظه، سنت شفاهی و معنویت دسترسی پیدا می‌کنیم.»

احیای زبان ماپوچه

رادیو بهائی از زمان شروع فعالیت خود، وضعیت مخاطره‌آمیز زبان ماپودونگون (Mapudungun) را که پیش‌‌تر با کاهش تعداد متکلمان به این زبان مواجه بود، تشخیص داد. این موضوع خود به تعهدی دامن زد که در طی سال‌ها در اهداف برنامه‌های تلویزیونی و اکنون در قلب تلاش‌های آرشیوی گنجانده شده بود.

آقای کالفوکئو تاکید کرد که «هدف از این ابتکارات کمک به احیای زبان ما و نیز محافظت از دانش سنتی ما است.»

روبرتو خارا (Roberto Jara) هماهنگ‌کننده پیشین ایستگاه رادیویی افزود: «آرشیو، نقش مهمی در بزرگداشت روایت‌های فرهنگی ماپوچه ایفا می‌کند.»

نستور چاوز (Nestor Chavez)، مدیر ایستگاه رادیویی محلی، از نقش رادیو بهائی در حمایت از میراث زبانی ماپوچه قدردانی کرد و گفت: «تلاش‌های رادیو بهائی در احیای ماپودونگون فراتر از حفظ اصوات است.»

او گفت: «این پروژه به ما این امکان را می‌دهد تا در دورانی که پرورش میراث بومی به‌ یک مسئله مهم ملی و جهانی تبدیل شده است، خود را در یک فرهنگ غنی و تاریخ آن قرار دهیم.»

فیلیپه دوارت (Felipe Duhart)، از اعضای محفل روحانی ملی بهائیان شیلی، بر اهمیت آرشیو ملی در کمک به بهبود اجتماعی تأکید کرد. او گفت: «این ابتکار منبع امید برای جامعه‌ای است که تلاش می‌کند بر چالش‌های تاریخی غلبه کرده و آینده‌ای را ایجاد کند که ریشه در میراث اجدادی و هویت مشترک انسانی داشته و از تفاوت‌ها فراتر می رود.»

نقش مستمر رادیو بهائی در ترویج یگانگی

در طی سالیان، ایستگاه رادیویی به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی جامعه تبدیل شده است که ضمن کمک به روحیه نیایش جوامع در منطقه، خدمت به جامعه را ترویج می‌کند.

آقای کالفوکئو توضیح داد که ایستگاه رادیویی اهمیت ویژه‌ای به برنامه‌هایی برای دعای صبح می‌دهد، از جمله برخی از آن‌ها که از معبد بهائیان در سانتیاگو، شیلی پخش می‌شود. او گفت: «این برنامه‌ها الهام‌بخشِ ایده‌های والایی به مردم هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا در مورد چگونگی خدمت به جامعه خود، تفکر کنند.»

خوزه تورو کاریکو (Jose Toro Cariqueo)، جوانی از جامعه ماپوچه، اینگونه بر اهمیت ایستگاه رادیویی در زندگی خود تاکید کرد: «پیش‌تر مادربزرگم به آن گوش می‌داد، سپس مادرم، و حالا ما هر روز این سنت را دنبال می‌کنیم.»

«گوش دادن به رادیو بسیار زیباست، زیرا حامل پیام قدرتمند اتحاد به بسیاری از مردم است.»

آرورا کیومان (Aurora Cayuman) از دیگر اعضای جامعه ماپوچه، دیدگاه امیدوارکننده خود را به اشتراک گذاشت و گفت: «رادیو بهائی مایه شادی بسیاری برای ما است و بینش‌هایی از آموزه‌های بهائی به زبان ماپودونگون - زبان خودمان - ارائه می‌دهد که ما را عمیقاً با ریشه‌های فرهنگی و معنوی‌مان مرتبط می‌سازد.»

در ادامه تصاویر دیگری از تلاش‌های رادیو بهائی در طی سالیان ارائه شده است.

ساخت ساختمان اصلی رادیو بهائی در شهر لابرانزا.

گردهم آمدن جوانان در ساختمان رادیو بهائی برای شرکت در کارگاه افراد داوطلب.

مراسم افتتاحیه ایستگاه رادیویی که در تاریخ ۲۰ دسامبر ۱۹۸۶ برگزار شد، بیش از هزار نفر را گرد هم آورد.

سمت چپ: داوطلبانی از ایستگاه رادیویی که داستان‌های جوامع اطراف را گزارش می‌دهند. سمت راست: گروهی از مترجمان که در تهیه برنامه‌های دوزبانه کمک می‌کردند.

دکتر زامورا در حال دیجیتال کردن و فهرست‌برداری برنامه‌های ضبط‌ شده آنالوگ برای آرشیو ملی.

این آرشیو دارای مجموعه وسیعی از صداهای ضبط شده طی چهار دهه است.

ترانه ماپوچی درباره اصل بهائی یگانگی نوع بشر، ساخته چاچای مانوئل لویپیل (Chachay Manuel Levipil).

اعضای جامعه ماپوچه در حال بازدید از معبد بهائی سن‌دیگو در شیلی.

معبد شیلی نماد یگانگی نوع بشر است و جوامع مختلف را گرد هم می‌آورد تا دعا بخوانند و پیرامون چگونگی کمک به پیشرفت اجتماع تفکر کنند.

جشن سی‌اُمین سالگرد تاسیس ایستگاه، همراه با اجرای موسیقی.

آرشیو صدا شامل چهار دهه ضبط فرهنگ ماپوچه از طریق موسیقی، داستان‌سرایی و گفت‌وگو است.