کینشاسا, جمهوری دموکراتیک کنگو — تنها چند روز پیش از افتتاح معبد بهائی در جمهوری دموکراتیک کنگو، هنریش ولف طراحی از شرکت معماران ولف- شرکتی در آفریقای جنوبی‌ که طراحی این معبد را بر عهده داشت- بر تاثیرات شخصی و تحول‌بخشی که کار بر این پروژه به همراه داشته صحبت می‌کند.

این پروژه برای آقای ولف معنای خاصی دارد. او توضیح می‌دهد که به واسطه همکاری‌اش با این معبد با مفاهیمی از آموزه‌های بهائی آشنا شده که بسیار به دیدگاه‌های او نزدیک است و در نهایت در طراحی معبد الهام‌بخش بودند.

کار با روحیه خدمت

داستان آقای ولف در طراحی و ساخت این معبد داستان فوق‌العاده‌ای از تاب‌آوری و تعهد است. زمانی که شرکت آقای ولف این پروژه را بر عهده گرفت او در حال مبارزه با بیماری سرطان بود. «آنچه برایم شگفت‌آور بود حس ناامیدی‌ای بود که همه نزدیکانم را در برگرفته بود، این حس که در نهایت بدبختی ناگزیزی به زندگی‌ام پا گذاشته بود.»

او می‌گوید: «زمانی که متوجه شدیم ممکن است امیدی به درمان باشد همان وقتی بود که پروژه معبد مثل دعوتنامه‌ای به دستم رسید.»

آقای ولف توضیح می‌دهد که یکی از مفاهیم موجود در آموزه‌های بهائی- این دیدگاه که کاری که با روحیه خدمت انجام شود، عبادت است- به شدت او را تحت تاثیر قرار داد.

«این ایده که وقف تلاش‌های کاری‌ات برای دیگران به رابطه بنده و خدا تشبیه شود ایده بسیار زییایی است و شیوه‌ای سراسر بخشندگی از زندگی است.»

او افزود: «احساس کردم فوق‌العاده خواهد بود که شانه به شانه کسانی کار کنم که برای کار کردن با نیت خدمت ارزش قائل هستند حتی اگر هیچ وقت کسانی را که از ثمره کار ما بهره‌مند می‌شوند از نزدیک ملاقات نکنیم. در آن زمان آماده بودم تا هر چه از عمرم باقی مانده بود صرف این پروژه کنم.»

همزمان با پیشرفت پروژه، روند درمان آقای ولف نیز درست قبل از شروع همه‌گیری جهانی کرونا به خوبی به پایان رسید. «از بیمارستان بیرون آمدم و ناگهان جهان تعطیل شده بود و همه چیز به شدت عجیب بود.»

او با توضیح این که بیشتر کار طراحی از طریق ویدئو کنفرانس در طی دوران نقاهت او انجام شد می‌گوید: «از این جهت این پروژه در فضایی رویایی خلق شد چون ما به شرکت نمی‌رفتیم.»

او می‌گوید: «کار کردن روی این پروژه واقعا لذت‌بخش بود. به شما اطمینان می‌دهم این پروژه سخت یا خسته‌کننده نبود بلکه فوق‌العاده لذت‌بخش بود.»

آقای ولف علاوه بر داستان شخصی‌اش بر اهمیت تلاش جمعی برای طراحی و ساخت معبد تاکید می‌کند. او از تعهد تیم شرکتش، تیم ساخت، تیم مدیریت پروژه و جامعه بهائی جمهوری دموکراتیک کنگو به دلیل همکاری‌هایشان برای موفقیت پروژه تقدیر می‌کند.

اقدامی مشارکتی

آقای ولف توضیح ‌می‌دهد که عناصر و طراحی کلی معبد بهائی مبتنی بر ایده‌ی بهم پیوستن افراد است. برای مثال، کاشی‌های گنبد از رودخانه کنگو الهام می‌گیرد که انشعاباتش باران را از سراسر کشور جمع می‌کند و به یک رود بزرگ می‌رساند. او به این بیان از حضرت عبدالبهاء اشاره می‌کند: «این چه موهبتیست که کل چون سیول و انهار و جداول و سواقی و قطرات در یک صقع واحد جمع گردد بحر عظیمی تشکیل گردد.»

آقای ولف اشاره می‌کند که «آثار بهائی دریافت مواهب الهی را همچون بارانی می‌داند که همه را یکسان سیراب می‌کند.»

او می‌افزاید: «در جمهوری دموکراتیک کنگو باران‌های شدید بسیار رایج است و در طراحی معبد این خصیصه در نظر گرفته شده است. ما از عناصری استفاده کرده‌ایم که از باران استقبال و زیبایی آن را چندبرابر کنند»، از جمله لبه گنبد که حالت آبشاری دارد و فضای زیر آن. «آغوش این بنا به روی باران‌های جمهوری دموکراتیک کنگو باز است.»

بارانی که آقای ولف به آن اشاره می‌کند به زیبایی در نقاشی‌ای‌ با عنوان «باران سیل‌آسا» دیده می‌شود. در این نقاشی مردمی را می‌‌بینیم که در باران شدید به سمت معبد می‌آیند. در این طرح، ساختمان با باران درآمیخته و پیوند میان طبیعت، معنویت و تجربه انسانی مورد تاکید است.

معبد در میان باران شدید پناهگاه و شاهدی بر تلاش‌های جمعی و تعهدی است که صرف ساخت این معبد شده است.

خود این نقاشی حاصل همکاری‌ میان جامعه محلی، تیم آقای ولف و یک هنرمند است. «ما برای ترسیم این نقاشی با هنرمندی به نام مایا مارکس همکاری کردیم.»

او می‌افزاید: «ما نسخه‌های متفاوتی از این نقاشی را تهیه کردیم و در میان جامعه بهائی جمهوری دموکراتیک کنگو توزیع کردیم و از آنها خواستم هر کدام بگویند که چه معنایی از این نقاشی برداشت می‌کنند.»

این رویکرد شمول‌گرا اجازه داد طیف وسیعی از نظرات از منابع مختلف به دست ما برسد. آقای ولف می‌گوید معبد بهائی در جمهوری دموکراتیک کنگو «در اصل تلاشی هنری مبتنی بر همکاری میان گروه وسیعی از مردم است.»

این همکاری بازتابی از سنت‌های هنری گروهی است که در پارچه‌‌بافی کنگو که در آن زنان و مردان دوشادوش هم کار می‌کنند دیده می‌شود. آقای ولف و تیمش از این ایده استقبال کردند و این روحیه همکاری در کاشی‌کاری‌های بیرون معبد دیده می‌شود، جایی که ۱۳۵ هزار کاشی به نحوی کنار هم قرار گرفته‌‌اند که یادآور هنرهای پارچه‌ای جمهوری دموکراتیک کنگو هستند.

آقای ولف در مورد اهمیت همکاری در معماری می‌گوید: «یک طراح نباید خودش محور داستان‌های ساختمانش باشد.»

وی اضافه می‌کند که مشورت و گفتگو برای این پروژه حیاتی بودند. «تصمیماتی که جمعی گرفته شوند حاوی خرد جمعی هستند.»

لحظه مهم تاریخی

آقای ولف از تاثیر عمیقی که فرآیند طراحی و ساخت بر همه شرکت‌کنندگان داشته صحبت می‌کند: «ساخت چنین بنایی لحظه مهمی است که مردم را دور هم جمع می‌کند.»

تاثیری که دست‌اندرکاران این پروژه گرفتند به اصول زیربنایی معبد بهائی مربوط است از جمله یگانگی نوع انسان.

او توضیح می‌دهد که طراحی معابد بهائی برخلاف سایر ساختمان‌ها یک نفر یا یک گروه را بر دیگران برتری نمی‌دهد. بلکه معابد بهائی بر برابری تاکید دارند و بناهایی هستند که برای همه ساخته شده‌اند و فضایی برای وحدت و تامل فراهم می‌کنند.

آقای ولف می‌گوید: «در بسیاری از بناها سلسله مراتب قدرت مهم است. در معماری معمولا برخی افراد جایگاه بالاتری دارند و به ندرت ساختمان‌هایی پیدا می‌شوند که تأکیدشان بر برابری باشد.»

آقای ولف می‌گوید این معبد نمادی از اصل بهائی وحدت، برابری و تصمیم‌گیری جمعی است در عین حال که عناصر طبیعی و فرهنگ کنگو را نیز در بر می‌گیرد. این معبد نه تنها فضایی برای تعمق و معنویت است بلکه نماد تعهد، تلاش و تجربه مشترک میان دست‌اندرکاران ساخت آن نیز هست.

آقای ولف توضیح می‌دهد که فرآیند ساخت معبد تجربه‌ای منحصربفرد میان دست‌اندرکاران معبد است که آن را به تجربه‌ای « فراموش‌نشدنی و تاریخی» تبدیل کرده است.

او می‌افزاید که همکاری خود او با این پروژه دورانی فراموش‌نشدنی در زندگی‌اش است: «این که امروز به طور کامل از سرطان بهبود پیدا کرده‌ام و می‌توانم نتیجه تلاشمان را ببینم از شیرین‌ترین لحظات زندگی‌ام است. از شادی در پوست خودم نمی‌گنجم.»

وقتی که این معبد روز شنبه درهایش را باز کند مردمی از اقشار مختلف را دعوت می‌کند تا با وحدت گرد هم بیایند و انسانیت مشترکشان را جشن بگیرند.