مرکز جهانی بهائی — اخیراً ده‌ها دانشجو در جنوب فلوریدا در ایالات متحده آمریکا دو هفتۀ اول تعطیلات تابستانی خود را به نحوی گذراندند که ممکن است غیرمعمول تصور شود. آن‌ها به طور فشرده مشغول مطالعه و مشورت دربارۀ موضوع تحول اجتماعی بوده‌اند و دربارۀ نقش فردی و جمعی خود در ظهور یک تمدن جهانی مبتنی بر صلح و عدالت فکر کرده‌اند.

در شش ماه آینده، گروه‌های مشابهی در سراسر جهان دور هم جمع خواهند شد و هزاران دانشجو از آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی، اروپا، آسیا، آفریقا، و استرالیا و اقیانوسیه وقت خود را به شکل مشابهی غرق در مطالعه در محیط‌های یادگیری فشرده خواهند نمود. این گردهمایی‌ها بدون مشوق‌های سنتی از قبیل گرفتن نمره و مدرک، و یا به عنوان پیش‌نیاز ورود به بازار کار انجام می‌شوند.

آرش فضلی که سال‌ها با این برنامه در آسیا کار کرده است می‌گوید: «ما در مورد اینکه چگونه جوانان دارای توانمندی هستند و خواستار ایجاد تغییرند بسیار صحبت می‌کنیم، اما فکر می‌کنم در این فضا است که شما حقیقتاً گوشه‌ای از توانایی و آرمان‌خواهی آن‌ها برای تحول اجتماع را به چشم خود می‌بینید و می‌توانید شاهد این باشید که اگر جوانان فرصت داشته باشند در یک برنامه آموزشی که آن‌ها را در رشد معنوی و فکری‌شان یاری می‌کند شرکت می‌کنند، چطور توانمندی خود را برای مشارکت در تحول اجتماع توسعه می‌دهند و می‌توانند منشأ عظیمی از تحول شوند.»

دکتر فضلی در ادامه می‌گوید: «برای من شخصاً دیدن خلوص بعضی از این شرکت‌کنندگان، واکنش آن‌ها به مفاهیم موجود در محتوای دوره‌ها، علاقه‌‌شان به این ایده‌ها، و بینشی از شرافت و اصالت که در محتوای دوره‌ها ارائه می‌شود در رفع منفی نگری و بدبینی که متأسفانه نسبت به جوانان در اجتماع وجود دارد کمک می‌کند.» این برنامه توسط «مؤسسۀ مطالعات رفاه جهانی» ارائه می‌شود. این مؤسسه که در سال ۱۹۹۹ تأسیس شده یک سازمان عام‌المنفعه آموزشی و پژوهشی و الهام گرفته از تعالیم بهائی است. یکی از اهداف «مؤسسه مطالعات رفاه جهانی» آن است که با کمک دیگران به جستجوی نقش‌های مکملی بپردازند که علم و دین به عنوان نظام‌های در حال تکامل دانش و عمل می‌توانند در پیشبرد تمدن داشته باشند. «مؤسسه مطالعات رفاه جهانی» به عنوان بخشی از تلاش‌هایش برای توانمندسازی افراد و ایجاد فضاهایی برای یادگیری دربارۀ بهبود اجتماع مجموعه‌ای متشکل از چهار سمینار سالانه برگزار می‌کند.

حدود یک دهه پیش، ۳۰ شرکت‌کننده در اولین سمینار «مؤسسه مطالعات رفاه جهانی» برای دانشجویان مقطع کارشناسی در کوالالامپور، مالزی حضور یافتند. از آن زمان تا امروز این برنامه بیش از پنج هزار دانشجو از ۱۰۳ کشور را مورد پوشش قرار داده است.

یکی از اهداف این سمینارها کمک به شرکت‌کنندگان برای درک تحصیلات دانشگاهی خود به عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر از تلاش‌هایشان برای مشارکت در تحول اجتماع است. این سمینارها با ایجاد فرصتی برای تأمل بر ماهیت تغییرات عمیق، و نیازها و چگونگی ایجاد آن‌ها در صدد تقویت اشتیاق دانشجویان برای دستیابی به جهانی متحد و مبتنی بر عدالت است.

تالیا ملیک (Talia Melic)، یکی از اعضای تیم هماهنگ‌کنندۀ «مؤسسه مطالعات رفاه جهانی» در فرانسه می‌گوید: «بسیاری از دانشجویان با این درک به این سمینارها می‌آیند که جوانان نقش بسیار خاصی در فرآیند تحول اجتماعی دارند. آن‌ها مشتاقند که زندگی سراسر خدمت داشته باشند و در تمام جنبه‌های زندگی خود بتوانند به نوع بشر کمک کنند. دانشجویان پرسش‌های عملی دارند که عامل انگیزه‌ دهندۀ آن‌ها در یادگیری بیشتر می‌شود؛ پرسش‌هایی مثل این‌که چطور می‌توانم از تحصیلات و شغل آینده‌ام برای منفعت نوع بشر استفاده کنم؟»

خانم ملیک می‌گوید: «دانشجویان پرسش‌های جدی و آگاهانه‌ دربارۀ آینده‌شان و اینکه چگونه این تصمیمات را به شیوه‌ای صحیح انجام دهند مطرح می‌کنند. یکی از مواردی که شنیده‌ام برای شرکت‌کنندگان بسیار مفید بوده درک این نکته است که محیط دانشگاه ارزشی‌ ذاتی و حقیقی دارد. دانشگاه محیطی است که در آن هم می‌توانند خدمت کنند و هم توانمندی خود را برای خدمت پرورش دهند. این امر از طریق دانشی که مشغول کسب آن هستند و فرصت‌هایی که برای گفتگو با همکلاسی‌ها و استادان خود در اختیار دارند و یا از طریق کاوش در نحوۀ کاربست اصول بهائی در زمینه تحصیلی‌شان امکان‌پذیر است.»

وی در ادامه گفت: «این سمینارها به دانشجویان کمک می‌کند که دیانت را نه تنها در زندگی شخصی خود بلکه در ارتباط با تمدن‌سازی ببینند. دانشجویان ارتباط اصول معنوی با مسائلی که بشریت با آن‌ها دست به گریبان است از جمله تغییرات اقلیمی، نژادپرستی و نابرابری اقتصادی را بررسی می‌کنند.»

دانشجویان همچنین یاری می‌شوند تا از برداشت‌های ساده‌انگارانه یا سطحی از تغییر فراتر بروند. در عین حال، این سمینارها قصد دارند تا دانشجویان را از منفی نگری که به نظر می‌رسد با اتمام تحصیلات عالیه و ورود به بازار کار گریبانگر جوانان می‌شود محافظت کنند. این منفی‌نگری‌ از نوعی تفکر غلط نشئت می‌گیرد که معتقد است اوضاع جهان امکان بهبود ندارد و مشارکت افراد نمی‌تواند تغییر ایجاد کنند.

محتوای آموزشی که در طول چهار سال در سمینارها مطالعه می‌شود به دانشجویان کمک می‌کند تا تحصیلات خود را فراتر از صرفاً مسیری برای یافتن شغل یا وسیله‌ای برای پیشرفت فردی در زمینۀ کاری و حرفه‌ای ببینند و متوجه باشند که رشتۀ تحصیلی‌شان می‌تواند در توانایی آنان برای مشارکت در پیشبرد اجتماع در جهتی مثبت، به سمت وحدت، عدالت و تحقق یگانگی انسان نقش بسیار مهمی داشته باشد.

دانشجویان ارتباط اصول معنوی با مسائلی که بشریت با آن‌ها دست به گریبان است از جمله تغییرات اقلیمی، نژادپرستی و نابرابری اقتصادی را بررسی می‌کنند.

—تالیا ملیک (Talia Melic)

در طول چهار سال، دانشجویان موضوعات مختلفی از جمله ارتباط میان علم و دین را بررسی می‌کنند و دربارۀ اهمیت پرورش قابلیت‌های علمی تأمل می‌کنند. آن‌ها یاد می‌گیرند که چگونه نیروهای اجتماعی پیرامون خود را تجزیه و تحلیل کنند و در این بارۀ بیاندیشند که چه طور می‌توانند قوای خود را به مؤثرترین شکل برای منفعت اجتماع مورد استفاده قرار دهند. به علاوه، دانشجویان فرصت دارند تا ببینند چه طور ابعاد مادی و معنوی زندگی یکدیگر را تقویت کنند، به خصوص در این مقطع مهم از زندگی‌شان که باید شغلی برای خود انتخاب کنند و مسیری برای آینده‌شان تعیین نمایند.

آرون یتز (Aaron Yates)، یکی از اعضای تیم هماهنگ‌کننده سمینارها در آمریکای شمالی می‌گوید: «دانشجویان با چالش‌های بسیار سختی در طول دوران تحصیل خود در مقطع کارشناسی مواجه هستند. آن‌ها مدام در معرض پیام‌هایی قرار دارند که به آن‌ها القا می‌کند هدف زندگی چیست، موفقیت چیست، خوشبختی و زندگی خوب چیست و اینکه بسیار مهم است که برای به دست آوردن چنین زندگی برای خودت مبارزه کنی.»

آقای یتزبه این اشاره کرد که چه طور آموزش و پرورش معاصر اغلب به دانش آموزان درکی از پیچیدگی اجتماع نمی‌دهد. «بسیاری از برنامه‌های آموزشی به دانش آموزان در درک اجتماع کمکی نمی‌کنند و دانش آموزان تنها برداشتی که در مورد اجتماع دارند این است که اجتماع از مجموعه‌ای از افراد تشکیل شده است. حتی مؤسسات به طور عمیق مورد بررسی قرار نمی‌گیرند؛ بنابراین به این نکته که یک مؤسسه چیست یا مؤسسات چه طور به اجتماع شکل می‌دهند توجهی نمی‌شود. این برنامه‌های آموزشی، قدرت تفکر و دیدگاه ما را در نحوۀ مشارکت برای ایجاد دنیای بهتر تنها در سطح فردی محدود می‌کند.»

آقای یتز می‌گوید: «به نظر می‌رسد آنچه به شرکت کنندگان در این کنفرانسها انگیزه می‌دهد آن است که آنها در ظهور حضرت بهاءالله بینشی از یک جهان بهتر را می‌بینند و سمینار فرصتی فراهم می‌کند تا با سایر افراد مشابه گرد هم جمع شوند؛ افرادی که چالش‌هایی شبیه به هم دارند و در مقطع مشابهی از زندگی قرار دارند. در واقع این برهۀ بسیار خاصی در زندگی شرکت کنندگان است زمانی که تصمیم‌های مهمی درباره آینده و مسیرهای پیش رو خواهند گرفت و این سمینار فرصتی است که می‌توانند دقیق و عمیق بیندشیند که بینشی را که حضرت بهاءالله در آثار خود برای زندگی در جهانی بهتر ترسیم کرده اند چگونه به عرصه عمل در آورند.»

وی اشاره کرد: «فضایی که این سمینارها برای کاوش در چنین سوالاتی ایجاد می‌کند را نمی‌توان به آسانی در جای دیگر پیدا کرد.»

لینت سیفونا (Linnet Sifuna) که سمینارهای «مؤسسه مطالعات رفاه جهانی» را در کنیا هماهنگ می‌کند درباره گسترش این برنامه در طی سال‌های گذشته در آن کشور می‌گوید: «در سال اول سمینار ما گروه کوچکی از افراد را داشت که به شیوه‌های مختلف دعوت شده بودند؛ اما بعد از برگزاری سمینار سال اول، وقتی افرادی که در سمینار شرکت کرده بودند به خانه‌هایشان بازگشتند و درباره سمینارها با دیگران صحبت کردند تعداد افرادی که سال بعد در سمینار شرکت کردند نسبت به سال اول بسیار بیشتر شد.»

خانم سیفونا می‌گوید: «ما در ابتدا فکر می‌کردیم که جوانان به خاطر هیجان دور هم بودن است که به این سمینارها می‌آیند اما بعد متوجه شدیم که سمینارها برایشان بسیار مفید بوده است. سمینارها به جوانان کمک می‌کند تا دیدی جدید به تحصیلات دانشگاهی‌شان داشته باشند و مشوق آنان است که یاد بگیرند و به خدمت جوامعشان بپردازند. داستان شکوفایی سمینارها در طی دهۀ گذشته داستان الهام بخشی است که در کانون آن این اعتقاد راسخ قرار دارد که جوانان نقشی مهم در تحول اجتماع و نیز در پیشرفت یک تمدن جهانی دائماً در حال پیشرفت دارند».