باکو, آذربایجان — آیا مسیر دستیابی به صلح پایدار، ناگزیر شامل عبور از دوره‌هایی از رنج عمیق است که از اصرار بشر بر دنبال کردن الگوهای رفتار قدیمی ناشی می‌شود؟ یا ممکن است این مسیر با تقویت چشم‌اندازی از یک هویت و هدف مشترک روشن شود؟

این پرسشی بود که رمضان عسگرلی، یکی از اعضای دفتر امور خارجی بهائیان آذربایجان، در کنفرانسی ملی با عنوان «چالش‌ها و چشم‌اندازها درباره دستیابی به همزیستی» مطرح کرد.

این کنفرانس توسط کمیته دولتی انجمن‌های دینی و جامعه بهائی آذربایجان و با حضور نمایندگان مجلس و سایر مقامات دولتی، دانشگاهیان، نمایندگان جوامع دینی، رهبران جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران و در پی یک گردهمایی ملی که پیش از این موضوع همزیستی را بررسی کرده بود برگزار شد.

مبارز قربانلی، رئیس این کمیته دولتی، از تلاش‌های کنونی برای صلح صحبت کرد و گفت که این تلاش‌ها نشانهٔ «نیاز بشریت به یافتن راه‌های جدید زندگی و ایجاد روابط جدید» است.

آقای عسگرلی افزود که دستیابی به شکیبایی با وجود اینکه هدفی والا است می تواند به عنوان مرحله‌ای از حرکت بشر به سوی درجات بالاتر وحدت اجتماعی و درک یگانگی ذاتی نوع انسان تلقی شود.

آقای قربانلی به سایر اصول بهائی که برای حرکت بشریت به سوی صلح ضروری هستند، از جمله برابری زن و مرد، هماهنگی بین دین و علم، و یکپارچگی عبادت و خدمت اشاره کرد.

به رسمیت شناختن هویتی مشترک

موضوع هویت یکی از مباحث مطرح در این گردهمایی بود.

آقای عسگرلی می‌گوید: «میان پذیرفته شدن یک گروه و ارزش قائل شدن برای آن‌ها در اجتماع تفاوت‌هایی وجود دارد. پذیرفته شدن به این معنی است که شما می‌توانید در این اجتماع زندگی کنید، ما شما را تحمل می‌کنیم. اما ارزش کسی را درک کردن آرمانی والاتر است.»

وی همچنین خاطرنشان کرد که تمایز بین پذیرش و ارزش یک مسئله کلیدی است که باید در هنگام مواجهه با شکاف‌های اجتماعی به آن پرداخت. او تأکید کرد که در کانون این شکاف‌ها، بحران هویت قرار دارد، زیرا مردم و گروه‌ها برای تعریف خود و جایگاه خود در جهان با مشکل مواجه هستند. با این وجود، وی همچنین تاکید کرد که نیاز به تقویت حس هویت مشترک بر اساس یگانگی به نحوی روزافزون مورد اذعان گروه‌های مختلف قرار می‌گیرد.

آقای عسگرلی در ادامه تأکید کرد که تفاوت‌های بین مردم، به ویژه تفاوت دینی، نباید باعث ایجاد اختلاف شود. در عوض، این تفاوت‌ها باید به عنوان جنبه‌های متفاوتی دیده شوند که به یک هویت مشترک غنا می‌بخشند.

فضال ابراهیملی، نائب سخنگوی مجلس، گفت:«پیروان همه ادیان باید دست در دست هم برای استحکام کشورمان تلاش کنند.»

آقای عسگرلی افزود:«نشانه یک اجتماع سالم و منسجم درک این نکته است که ما همه یک قوم و ساکن یک وطن هستیم که همان کره زمین است.»

وی ادامه داد: «در این بستر است که می‌توان فصل بعدی داستان شمول‌پذیری و همزیستی در آذربایجان را رقم زد.»

فراتر رفتن از تفاوت‌ها با مشورت

شرکت‌کنندگان خاطرنشان کردند که یک عنصر سازنده در این کنفرانس، مشورت واقعی میان افرادی بود که مشتاق کاوش در آینده کشورشان بود.

آقای عسگرلی گفت: «ما آرزو داریم اجتماعی داشته باشیم که در آن همکاری هر چه بیشتر جلوه‌گر شود». وی افزود که مشورت ابزاری ضروری در تبدیل این آرزو به واقعیت است.

او گفت: «مشورتی که عدالت وجه مشخصهٔ آن است، گفتگوهای گشوده و صمیمانه را امکان‌پذیر می‌سازد و به افراد با دیدگاه‌های گوناگون الهام می‌بخشد تا تعصبات خود را کنار بگذارند و از هرگونه احساس برتری دوری کنند.»

فؤاد ممدوف، رئیس انجمن فرهنگی سیمرغ، این ایده را بیشتر تشریح کرد و گفت که مشورت می‌تواند دیدگاه‌های گوناگون را هماهنگ و«به بهبود اجتماع کمک کند.»

ایجاد پیوند‌های دوستی در محله‌ها

گفتگوها در این کنفرانس بر نقش مهم محله‌ها در تقویت سازگاری اجتماعی تاکید داشت. در محله‌ها است که پیوندهای معنوی میان مردم می‌تواند به آنها کمک کند تا در برابر نیروهای مضر اجتماعی مقاومت کنند و بتوانند به همشهریان خود خدمت کنند.

آقای عسگرلی گفت:«همزیستی مسالمت‌آمیز از قلب فرد شروع می‌شود؛ از داخل خانه‌ و از محله‌اش.»

یکی از نتایج این گردهمایی طرح پیشنهادی مبنی بر ترویج نشست‌های بحث و گفتگوی منظم در تمام سطوح اجتماع آذربایجان برای بررسی موضوعاتی مانند خدمت به هموطنان بود.