تونس, تونس — ماه جاری مقارن با دهمین سال سلسله اتفاقاتی است که منجر به تغییری انقلابی در تونس شد. همچنان که مردم تونس بر آنچه از آن زمان تا کنون حاصل شده تأمل می‌کنند، گفتگوها در سطح ملی بر آیندهٔ کشور متمرکز است. بهائیان کشور نیز برای ادای سهم خود در این گفتگوها، اخیراً همزمان با روز حقوق بشر سازمان ملل برای بررسی تعاریف جدید شهروندی جلسه‌ای برگزار کردند.

محمّدبن موسی از اعضای دفتر امور خارجی بهائیان تونس می‌گوید: «هنگامی که اجتماع ما در سال ۲۰۱۱ به سرعت دچار تغییراتی اساسی شد، مردم تجربهٔ رویارویی با واقعیت برآمده از این تغییرات را نداشتند. کشور باید دربارهٔ سطح جدیدی از مسئولیت و مشارکت یاد می‌گرفت. وحدت در این فرآیند ضروری است -وحدت و همدردی باید میان همهٔ مردم ایجاد شود. با وجود آن که در این زمینه پیشرفت داشته‌ایم، این امر هنوز به واقعیت تبدیل نشده و بسیاری از مردم احساس سرگشتگی می‌کنند.»

این گردهمایی شاهد حضور تعدادی از مهمانان برجسته از جمله جمیله الکسیکسی (Jamila Ksiksi) نماینده‌ٔ پارلمان، عمر فستوا (Omar Fassatou) از دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد و جمعی از دانشگاهیان و نمایندگان جوامع دینی بود. علاوه بر شرکت‌کنندگانی که با رعایت مقررات ایمنی وضع شده توسط دولت در محل حضور یافتند، هزاران نفر نیز از طریق پخش زندهٔ این گردهمایی، گفتگوها را دنبال کردند.

شرکت‌کنندگان در این گردهمایی بر اهمیت ترویج همزیستی به عنوان لازمهٔ مشارکت همگانی مردم تونس در آیندهٔ جمعی خود توافق داشتند.

جمیله الکسیکسی، نمایندهٔ پارلمان در این جلسه گفت: «نه تنها تونس بلکه جهان در حال تجربهٔ افزایش تبعیض است. هدف این است که بیاموزیم که تنوع را بپذیریم و آن را با هم زندگی کنیم. در حال حاضر قوانین و مقررات وجود دارند، آنچه لازم است اجرای آن‌هاست. برای رسیدن به این مرحله، نیاز به تلاش مشترک هم از طرف موسسات دولتی و هم از طرف جامعهٔ مدنی داریم. قانون اساسی تونس اصل تنوع را پذیرفته است. چالش ما این خواهد بود که این اصل را در زندگی روزانهٔ خود جلوه‌گر سازیم.»

آقای بن‌موسی در مورد این ایده توضیح بیشتری ارائه داد و اضافه کرد که از بین بردن تعصب و تبعیض احتیاج به یک ذهنیت جدید دربارهٔ مفهوم شهروندی دارد. او گفت: «اگرچه ما تونسی‌ها همه از اینکه گروه‌های مختلف مردم در کنار هم زندگی می‌کنند احساس غرور و افتخار می‌کنیم، اما تبعیض همچنان بخشی از واقعیت ماست. اگر مردم از این تبعیض‌ها احساس انزجار نکنند، چگونه اجتماع ما می‌تواند به تغییرات بزرگتری دست یابد؟»

«ما باید بیاموزیم که مثل اعضای یک پیکر واحد زندگی کنیم و دیگران را با خود یکی بدانیم. اجتماع مثل یک بدن است. اگر عضوی از آن در نیاز و رنج است سایر اعضا باید همه با هم به کمک آن عضو بشتابند.»

آقای فستوا دربارهٔ تلاش‌های جاری موسسات در راستای ترویج همزیستی، خصوصاً در میان کودکان از سن پایین صحبت کرد. «تونس همهٔ میثاق‌های بین‌المللی مرتبط با حقوق بشر و آزادی دینی را پذیرفته است و در همین راستا کشور در حال تلاش است که تنوع دینی در مدارس آموزش داده شود.»

سایر شرکت‌کنندگان در این گردهمایی نیز مطالبی دربارهٔ اهمیت آموزش بیان کردند، از جمله دنیل کوهن (Daniel Cohen)، یک خاخام یهودی مشهور گفت: «مدرسه جایی است که کودکان یکدیگر را می‌شناسند و می‌توانند در مورد سایر ادیان بیاموزند. در واقع این اولین جایی است که آن‌ها یاد می‌گیرند که در کنار هم زندگی کنند.»

گفتگوها در این گردهمایی همچنین به موضوع همکاری در ادیان مختلف پرداخت. کریم چنیبا (Karim Chniba) امامی که به نمایندگی از جامعهٔ سنی در این گردهمایی حضور داشت، دربارهٔ این موضوع گفت: «در اسلام این اصل پذیرفته شده است که آنچه برای خود نمی‌پسندی برای دیگران هم نپسند. هیچ اساسی برای تبعیض بین مردم به دلیل اعتقادات یا مذهبشان در اسلام وجود ندارد.»

آقای بن‌موسی از دفتر امور خارجی جامعهٔ بهائیان تونس، با اشاره به اینکه مفهوم جدید شهروندی باید براساس شمول‌گرایی باشد نه انحصارگرایی گفت: «جوامع در طول تاریخ بر اساس سلسله مراتب اجتماعی ساخته شده بودند: مومنین و غیر مومنین، انسان آزاد و برده، مرد و زن. در نتیجه بخش‌های زیادی از اجتماع نتوانسته‌اند در عرصهٔ عمومی مشارکت کنند. در چنین محیطی، اجتماع نمی‌تواند به ظرفیت بالقوهٔ خود دست یابد.»

مفهوم شهروندی متناسب با این برهه از تاریخ باید براساس اصول معنوی برابری و عدالت باشد.