اَمان, اردن — اوایل امسال، هنگامی که همه‌گیری جهانی کرونا در سراسر جهان در حال گسترش بود، اتفاقی غیرمعمول در گزارش‌ اخبار رخ داد – در سرتاسر جهان ایده‌هایی عمیق دربارهٔ تحول اجتماعی و اقداماتی که نشان از همبستگی داشتند به تیتر روزنامه‌ها راه یافتند. خبرگزاری‌ها با شدت کمتر اما همچنان این‌‌گونه اخبار را پوشش می‌دهند، اخباری که بسیاری از آن‌ها قبل از وقوع این بحران نامربوط یا کم‌اهمیت در نظر گرفته می‌شدند.

جوامع بهائی چندین کشور در پاسخ به علاقهٔ روزافزون متخصصان رسانه‌ها به رویکردهای جدید در زمینه‌ی کارشان، با خبر‌نگاران و سایرین به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که رسانه‌ها چگونه می‌توانند به هماهنگی اجتماعی کمک کنند و به گفتگوهای تامل‌برانگیز درباره‌ معضلات پیش‌روی بشریت دامن زنند.

بهائیان اردن میزبان میزگردهای بحث و گفتگو با حضور خبر‌نگاران بوده‌اند و این سوال را بررسی کرده‌اند که رسانه چگونه می‌تواند منبعی از امید برای اجتماع باشد. طهانی روحی (Tahani Ruhi)، عضو دفتر امور خارجی جامعهٔ بهائی این کشور می‌گوید: «آموزه‌های بهائی رسانه را عنصری حیاتی برای اجتماع می‌بیند که می‌تواند آینه‌ی جهان باشند و طیف وسیعی از تجارب افراد گوناگون را بازتاب دهد.»

«در مقاطع خاصی در چند ماه گذشته، تصویر جامع‌تری از جهان در گزارش اخبار انعکاس یافته است: تصویری که تنها شامل روایت‌های هیجان‌انگیز نبوده، بلکه فرآیندهای سازنده‌ای را که در هر جامعه‌ای وجود دارد نیز بازتاب داده است. قدرت رسانه در برانگیختن حس امیدواری در این زمان به طور خاص آشکار شده است. پیشرفت‌های مثبت - چه کوچک و چه بزرگ- مورد توجه لازم قرار گرفته است، پیشرفت‌هایی که نشان‌دهندهٔ شرافت مردم و توان‌مندی آن‌ها در ترجیح سایرین به خودشان است.»

غدا الشیخ (Ghada al-Sheikh) از روزنامهٔ الغد (Al-Ghad )، یکی از شرکت‌کنندگان در این میزگردها می‌گوید: «این فضاهای بحث و گفتگو به ما اجازه می‌دهد تا مفاهیم مهم مرتبط با پیشرفت را بهتر بفهمیم و دربارهٔ دلالت‌های آن‌ها برای کارمان عمیق‌تر فکر کنیم. وقتی دربارهٔ همبستگی اقتصادی و اجتماعی و اینکه رسانه چگونه می‌تواند بر اولویت‌های مردم اثر بگذارد با هم مشورت می‌کنیم، آگاهی‌مان از رسالت‌مان به عنوان روزنامه‌نگار افزایش می‌یابد.»

شرکت‌کنندگان دراین میزگردها در اردن، همچنین به بررسی تأثیر عناصر ساختاری در صنعت رسانه‌ که توسط منافع تجاری شکل گرفته پرداختند. محمود حشمه (Mahmoud Hishmeh)، مدیر «مرکز شرق و غرب برای گفتگو و توسعهٔ پایدار» ( East and West Center for Dialogue and Sustainable Development)، در یکی از این جلسات گفت: «فعالان رسانه باید یکدیگر را نه به عنوان رقیب بلکه به عنوان همکار مشاهده کنند. در هر فرمی از رسانه که تولید می‌کنیم، به دنبال حقیقت هستیم. »

در آن سوی جهان، جامعهٔ بهائی استرالیا نیز خبر‌نگاران و سایر فعالان رسانه را گرد هم آورده تا به بررسی این موضوع بپردازند که چگونه می‌توان به انجسام اجتماعی کمک نمود، موضوعی که از اهمیت قابل‌توجهی برای این کشور برخوردار است. یکی از این اقدامات که در همکاری با موسسه‌های «پیش‌نویس اول» (First Draft) و «مرکز گذار رسانه‌ای» (Centre for Media Transition) صورت می‌گیرد شامل مجموعه‌ای از گفتگوهای ساختارمند است که فعالان رسانه را برای بازبینی عرصه‌ی رسانه‌ در استرالیا گرد هم می‌آورد.

ونوس خالصی از دفتر امور خارجی جامعهٔ بهائی استرالیا می‌گوید: «ما با بهره‌‌گیری از اصول مشورت‌ بهائی، این فرصت را داشته‌ایم تا در فضایی پویا و مملو از احترام و تشویق به تبادل تجربه‌های متنوع بپردازیم. فعالین رسانه اغلب در محیط‌هایی کار می‌کنند که سرعت بالایی دارد و تصمیمات پیچیده تحت فشار شدید گرفته می‌شود. آن‌ها قدردان این فرصت برای به عقب نگاه کردن و تامل بر نحوهٔ کاربست اصول و ارزش‌ها در موقعیت‌های پیش‌رویشان هستند.»

آلن ساندرلند (Alan Sunderland)، مدیر اجرایی «سازمان بازرسان اخبار و سردبیران ارزیاب» (the Organization of News Ombudsmen and Standards Editors) گفت: « در حال حاضر بسیاری از مردم دربارهٔ این صحبت می‌کنند که رسانه می‌تواند کاری بیش از تاکید بر اختلافات انجام داده و در مورد موضوعاتی صحبت کند که ما را با هم متحد می‌سازد. این موضوع برای ژورنالیسم که به طور سنتی بر اساس مدلی مبتنی بر اختلاف ساخته شده چالش‌برانگیز است. هدف این مدل پیدا کردن مشکلات و در معرض دید عموم قرار دادن‌ آن‌ها است. پیدا کردن راه‌هایی برای سازنده بودن در عین قبول این واقعیت که پیش‌نیاز اصلی کار خبرنگاری طرح سوالات مشکل است، موضوعی بسیار جالب برای بررسی است.»

شرکت‌کنندگان در جدیدترین گردهمایی در استرالیا اظهار داشتند که بحران کنونی سلامت بیش از هر زمان دیگری مسئولیت رسانه برای اقدام در جهت «خیر جمعی نوع بشر» را آشکار ساخته است. شرکت‌کنندگان اشاره کردند همان قدر که گزارش‌ها باید حاوی اطلاعات دقیق باشد، مهم است که ارزش‌های مروج هماهنگی را نیز انتقال دهند. برای نمونه در جریان همه‌گیری جهانی کرونا تلاشی وسیع‌تر از سوی خبرگزاری‌های کشور در زمینه‌ی گزارش اخبار مربوط به اقدامات و تاب‌آوری جوامع محلی صورت گرفت.

در همین مدت، جامعهٔ بهائی اسپانیا نیز گفتگوهایی با خبر‌نگاران و سایر فعالان اجتماعی دربارهٔ لزوم غلبه بر اختلافات و دوقطبی‌سازی در پاسخ به بحران‌ها داشته است.

سرخیو گارسیا (Sergio García) از دفتر امور خارجی جامعهٔ بهائی اسپانیا می‌گوید: «در اوائل این همه‌گیری جهانی، موضوعات جدیدی مورد توجه اذهان عمومی قرار گرفت. رسانه‌ها بر موضوعاتی مانند لزوم همکاری‌های بین‌المللی وسیع‌تر، لزوم تغییر مدل‌های اقتصادی به سمت پایداری زیست‌محیطی، شمول‌پذیری و تاب‌آوری و همچنین ایده‌های عمیق دیگر در همه جنبه‌های زندگی تمرکز کردند.»

«با وجود آنکه الگوهای قدیمی‌تر پوشش رسانه‌ای بعد از مدتی دوباره نمایان شد، این تغییر گوشه‌ای از نقشی را نشان داد که رسانه در گشودن افق‌های تفکر بشری و دامن زدن به گفتگوهایی عمیق دربارهٔ آینده‌ٔ مشترک ما در جهانی مشترک می‌تواند داشته باشد. رسانه در تعیین نحوه‌ٔ رابطه میان عناصر مختلف اجتماع نقش دارد و می‌تواند این احساس را برانگیزد که ما جهان و مردمانی واحدیم که برای حل چالش‌های مشترکمان نیاز به همکاری داریم.»