چرا دین بار دیگر مرکز توجه قرار گرفته است؟
اخیراً نمایندگان چندین جامعه ملی بهائی، در مرکز جهانی بهائی گرد هم آمدند تا در مورد تجربیات و یادگیریهای خود در چند سال گذشته در زمینۀ شرکت در گفتمانهای اجتماع تأمل کنند. سرویس خبری جامعه جهانی بهائی این فرصت را غنیمت شمرد تا با گروههایی از این نمایندگان در خصوص تجربیات و بینشهایی که در این زمینه کسب کردهاند مصاحبه کند. در برنامۀ این هفته قسمت دوم از این گفتگوها را میتوانید بشنوید. قسمت اول در اینجا موجود است.
مرکز جهانی بهائی – سرعت گرفتن جابجایی مردمان در مرزها، افزایش تنوع دینی، تنشهای رو به رشد میان مذاهب، خشونتهای فرقهای، نارضایتی جوانان و آسیبپذیری در برابر افراطگرایی: اینها همراه با عواملی دیگر با هم ترکیب شدهاند تا دین را در تمام مناطق دنیا و در عرصۀ بینالمللی به خط مقدم گفتمانها بیاورند.
رهبران اجتماعی با آگاهی از نیروهای محرک تغییر که در جوامعشان گسترش یافته، در پی راههای سازندهای برای پاسخ به جدیترین چالشهای بشریت هستند. در این زمینه برخی از دولتها، دانشمندان، متفکران سرشناس و فعالان جامعۀ مدنی سعی دارند مشارکت مثبتی را که دین و جوامع مذهبی میتوانند در اجتماع داشته باشند بهتر درک کنند.
آقای جفری کمرون (Geoffrey Cameron) در این پادکست میگوید: «زمانی در کانادا این تصور وجود داشت که دین محو خواهد شد. جوامع ما با وجود برخورداری از شکلی نسبی از رفاه و پیشرفت در دنیا، با چالشهای شدید اجتماعی، سیاسی و فرهنگی روبرو هستند. بسیار دشوار است که تصور شود این چالشها بدون بهکارگیری درست بینشیهایی که در دین وجود دارند برطرف میشوند. ما باید به دنبال راههای جدیدی برای صحبت دربارهٔ دین باشیم، نه اینکه دین چگونه به زندگی شخصیمان کمک میکند بلکه دین چگونه با تقلیب و دگرگونی اجتماعی در جوامعمان ارتباط دارد.»
خانم لیازت یانگالیوآ (Lyazzat Yangaliyeva) از قزاقستان توضیح میدهد: «ما باید به بینش متحد کننده از نقش دین در اجتماع دست یابیم.» یک نسل قبل، این کشور از درون اتحاد شوروی سابق و ناباوری به خدا با توجیهات علمی و اجبار دولتی پدیدار شد. امروزه قزاقستان به عنوان ملتی با ادیان مختلف سعی در بهره گرفتن از نیروی سازندهٔ دین برای بهبود اجتماع دارد. «ما در حال بررسی نقش مهمی هستیم که دین میتواند ایفا کند، برای مثال تقویت قوای اخلاقی میان جوانان، یا مقابله با چالشهای اجتماعی مختلف مانند فساد که هماکنون کشور با آن مواجه است.»
آقای آرش فضلی با تعمق بر واقعیت کنونی هندوستان افزود:« طی حدوداً یک دههٔ گذشته، مسئلهٔ دین با موضوع اتحاد و انسجام اجتماعی گره خورده است. بخشی از این به دلیل دیدگاههای پر سر و صدا و بی پروای گروههای افراطی و بنیادگرای دینی است که به طور فرایندهای در حوزهٔ عمومی نمایان می شوند.»
«در نتیجه، وقتی ما به این موضوع فکر کردیم که چگونه میتوانیم با دیگر فعالان اجتماعی در زمینهٔ نقش دین در اجتماع همکاری هدفمند و معناداری داشته باشیم متوجه شدیم بارزترین مفهومی که باید به آن بپردازیم این سؤال است: چگونه میتوانیم تصورات مختلف غلط در بارۀ دین را که موجب تفرقه بین جوامع دینی مختلف است رفع کنیم و نوعی از مفهوم دین را مطرح کنیم که در واقع متحد کننده و وحدتبخش است؟»
در این قسمت از پادکست، خانم راشل بیانی با استفاده از تجربهاش به عنوان نمایندهٔ دفتر جامعهٔ جهانی بهائی در بروکسل، با دکتر کمرون، خانم یانگالیوآ و دکتر فضلی مصاحبه کرده است.