فیلم مستند محاکمۀ بهائیانی که تیرباران شدند
نیویورک, United States — بخشی از فیلم محاکمۀ سال ۱۳۶۰ اعضای شورای مدیریت جامعۀ بهائی در ایران، که به زودی بعد از محاکمه همه تیرباران شدند، برای اولین بار در فیلم مستندی دربارۀ نظام قضائی ایران پخش شد.
این مستند، با عنوان "عدالت انقلابی"، که به فارسی و انگلیسی در شبکۀ بی بی سی موجود است، کارکرد و تأثیر «دادگاه های انقلاب» را بعد از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ در ایران بررسی میکند. این فیلم چند مصاحبه را نشان میدهد: مصاحبه با اعضای خانواده های بعضی از بهائیانی که محاکمه شدند، با کارشناسان مسائل ایران و حقوق بشر، و با افرادی از دو گروه دیگر که با تضییقات شدید مواجه بودند و محاکمه در دادگاههای انقلاب را مستقیماً تجربه کردند.
خانم بانی دوگال، نمایندۀ ارشد جامعۀ جهانی بهائی در سازمان ملل در نیویورک می گوید: «بهائیان تنها گروهی نیستند که در ایران تحت تضییقات بوده اند، اما مظالمی که بر آنها وارد شده سازمان یافته و بخشی از خط مشی رسمی دولت ایران از آغاز انقلاب اسلامی بوده است.»
خانم دوگال می گوید: «این فیلم یک نظام قضائی را نشان می دهد که تمام عناصر یک روند قانونی قابل قبول را نقض میکند. از دستگیری و بازداشت خودسرانه گرفته، تا محاکمه پشت درهای بسته و قضّات متعصّب و غیر منصف. همان نظامی که در گذشته بهائیان را اعدام می کرد، حال آنها را زندانی می کند.»
در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۶۰ هشت عضو محفل روحانی ملّی بهائیان ایران – اعضای نُه نفرۀ شورای ملّی منتخبی که بخشی از ساختار اداری بهائی را در هرکشوری تشکیل می دهد – در جلسۀ خود که در منزل یک خانوادۀ بهائی جمع شده بودند دستگیر شدند. ۱۴ روز بعد، در تاریخ ۶ دی ۱۳۶۰، هر هشت نفر به طور مخفیانه تیرباران شدند.
اسامی کسانی که تیرباران شدند عبارتند از آقای مهدی امین امین، آقای جلال عزیزی، دکتر عزّت الله فروهی، خانم ژینوس محمودی، آقای محمود مجذوب، دکتر سیروس روشنی، دکتر قدرت الله روحانی، و آقای کامران صمیمی.
به خانوادههای این افراد از محاکمه و اعدام خبری داده نشد. اجساد آنها را بدون تشریفات در زمینی بی آب و علف، که دولت آن را کفرآباد نام نهاده بود، مدفون کردند.
این فیلم که اخیراً بدست آمده و حال بعد از سی سال پخش می شود، دو ساعت از محاکمۀ هفت نفر از آقایان عضو محفل ملّی را نشان می دهد. هشتمین عضو دستگیر شده، خانم ژینوس محمودی، در این محاکمه دیده نمی شود اما ایشان هم با هفت عضو دیگر همزمان تیرباران شدند.
دکتر شیرین عبادی در بارۀ این فیلم مستند می گوید: «آنچه را که در این فیلم دیدم می توانم در یک جمله خلاصه کنم: محرومیت از دادرسی عادلانه». دکتر عبادی وکیل سرشناس ایرانی و برندۀ جایزۀ صلح نوبل است که در فیلم "عدالت انقلابی" با او مصاحبه می شود.
در این فیلم، هفت نفر از اعضای محفل ملّی نشان داده می شوند که همه در یک ردیف نشسته اند. تقریباً در حدود یک ساعت و ۳۰ دقیقه از این ویدئوی دو ساعته، قاضی دادگاه، که در هیچ قسمت از فیلم دیده نمی شود، اتهاماتی را علیه بهائیان مطرح میکند و به هفت نفر مدافع فقط ۲۶ دقیقه فرصت می دهد که صحبت کنند.
خانم مهناز پراکند، وکیل سرشناس دیگری که خودش در ایران زندانی بود، اظهار میکند: دفاع به این معنی نیست که نمایندۀ دادستان به مدافع بگوید حالا دربارۀ این موضوع، تو باید این مطلب را بگوئی. در طول مدّت محاکمۀ هفت نفر بهائی، اتهامات بی پایه و بی اساسی علیه آنان و جامعۀ بهائی بیان می شود. مثلاً آنها به بدنام کردن جمهوری اسلامی از طریق پخش اخبار مربوط به اخراج دانشآموزان بهائی از مدارس به رسانهها متهم میشوند.
دکتر پیام اخوان، استاد و مشاور حقوقی پیشین دفتر دادستانی محکمۀ بین المللی کیفری سازمان ملل متحد می گوید: گوئی که اخراج بچههای دبستانی از مدرسه به خاطر بهائی بودن آنها جزو اسرار حکومت است.
آقای اخوان می گوید: مسخرگی زمانی به اوج خود میرسد که دادستان حتی بچههای اخراج شده از دبستان را هم متهم به جاسوسی میکند.»
این فیلم مستند فقدان روند قانونی را در سیستم قضائی ایران به وضوح نشان می دهد. این فقدان به صورت عدم حضور وکیل مدافع، یا عدم شواهد واقعی علیه مدافعین، عدم وقت کافی برای پاسخ به اتهامات وارده، غرض ورزیهای قاضی، و فشار و حتی تهدید علیه وکلائی که از متهمین دفاع می کنند، نشان داده می شود.
در مورد این هشت فرد بهائی، ویدیوی محاکمه قبل از اتمام جلسۀ دادگاه قطع می شود و معلوم نیست که آیا حکم آنها در دادگاه اعلام شد یا نه. اما، طبق رأی دادگاه، هر هشت نفر بهائی به اعدام و مصادرۀ اموالشان محکوم شدند. آنها درهمان روزِ محاکمه تیرباران شدند.
خانم بانی دوگال می گوید: «این فیلم مستند اتهامات بی اساس و پوچی را که بهائیان به خاطر آن در ۳۰ سال گذشته تحت آزار و اذیت بودهاند را به وضوح نشان میدهد. حتی امروز دولت اساسی ترین حقوق شهروندی را از بهائیان سلب کرده است. آزار و اذیت روا شده علیه بهائیان هیچ توجیهی ندارد و تا به حال حتی یک مدرکِ مستند در رابطه با اتهامات وارده به آنها ارائه نشده است. زندگی چند نسل، از نوزاد شیرخوار تا کهنسال شکسته و نحیف، آسیب دیده است.»
امروز بهائیان هنوز از حق تحصیل و حق اشتغال در بخش دولتی و از حقوق بازنشستگی محرومند. آنها به طور غیرعادلانه دستگیر و زندانی می شوند. اکنون بیش از ۷۰ بهائی در ایران، صرفاً به علت باورهایشان، در زندان هستند. گورستانهای آنها نابود میشود، محل کسب و کارشان مورد هجوم و حمله قرار می گیرد و بسته می شود، و در سال های اخیر استفادۀ گستردۀ دولت از رسانه های گروهی، به عنوان وسیله ای برای بدنام کردن و افتراء زدن به بهائیان، افزایش یافته است.
دکتر اخوان می گوید: فقط بحث گذشته نیست، دربارۀ واقعیت چالشهائی هم هست که امروز در راه رساندن ایران به فرهنگ رعایت حقوق بشر داریم.»